تسلیت آقای ابوالحسن بنی صدر و سایت انقلاب اسلامی در هجرت، به مناسبت در گذشت محمدرضا حکیمی متأله ، متفکر و نویسنده
ابوالحسن بنی صدر :در گذشت آقای محمد رضا حکیمی محقق توانا که پیگیری و مداومت در تحقیق ویژه گی وی بود را به مردم ایران و خانواده محترم وی تسلیت می گویم.
سایت انقلاب اسلامی ، درگذشت زنده یاد محمد رضا حکیمی اندیشمند و محقق گرامی را به خانواده ارجمندش و اهل اندیشه و قلم تسلیت می گوید. روانش شاد باد
محمدرضا حکیمی متأله، متفکرونویسنده مشهوردرروز یکشنبه 31 مرداد درسن 86 سالگی دراثر ایست قلبی درگذشت.
زنده یاد حکیمی متولد فروردین ۱۳۱۴ در مشهد بود و در نوجوانی وارد حوزه علمیه خراسان شد و مدت ۲۰ سال در این حوزه به تحصیل پرداخت.
« او با تشویق حاج شیخ محمدرضا خلیل الواعظین (متوفی: ۱۳۶۸ ش) از دوستان حکیمی که با هم کتاب «رهبر خرد» را مباحثه می‌کردند، به حلقه درس ادیب ثانی مرحوم آقا شیخ محمد تقی ادیب نیشابوری (متوفی ۱۳۵۵ ش) در مدرسه خیرات خان مشهد حاضر شد و از نو آنچه را که پیش از آن از علوم ادبی فرا گرفته بود بدون وقفه در مدت دو سال دوره کرد و ادبیات عالی، بلاغت و عروض و قافیه را نزد ایشان فرا گرفت و تمامی درس‌ها و آموخته‌های این دوره را به طور کامل یادداشت کرد. او علاوه بر آن برای شاگردان و هم دوره‌ای‌های خود که یا متوجه مطالب نشده و یا به موقع بر سر درس حاضر نبودند درس استاد را توضیح می‌داد و شرح و بازگو می‌کرد.
همنشینی و هم صحبتی حکیمی با ادیب نیشابوری، باعث شد که ذوق ادبی او تقویت شود و وی به ادبیاتی پر مایه و غنی دست یابد. وی کتاب‌های شرح لمعه و قوانین را نزد حاج میرزا احمد مدرس یزدی خراسانی (متوفی ۱۳۵۰ ش) فراگرفت.
حکیمی مدت ده سال بدون وقفه در درس خارج فقه و اصول آیت‌الله‌العظمی سید محمدهادی میلانی (۱۲۷۳ ۱۳۵۴ ش) حاضر شد و تقریرات درس ایشان را به طور کامل و مرتب نوشت. وی با آنکه از کم سن و سال ترین شاگردان درس بود، مورد عنایت خاص آیت الله میلانی قرار گرفت و از شاگردان ممتاز و ویژه او به شمار می‌رفت.
حکیمی مدت ۱۲ سال از کتاب‌های منظومه گرفته تا کتاب‌های شرح اشارات ابن سینا و سپس اسفار را در حدّ اعلا و کامل با مقداری از علوم غریبه، نزد حاج شیخ مجتبی قزوینی آموخت. بعضی «ختومات مهمه» و مقدمات «علم رمل» و «اوفاق ذوالکتابه» را از محضر حاج سید ابوالحسن حافظیان (۱۲۸۲ ۱۳۶۰ ش) و حاجی خان مخیّری (متوفی / حدود ۱۳۵۰ ش) و علم نجوم و تقویم احکامی را نزد آقا شیخ اسماعیل نجومیان (متوفی ۱۳۵۶ ش) فرا گرفت.
وی در سی سالگی هنگامی که علاّمه شیخ آقا بزرگ تهرانی (متوفی ۱۳۴۸ ش) به مشهد مقدس مشرف شده بود، موفق به اجازه شفاهی نقل روایات و احادیث اهل بیت (ع) از ایشان گردید و سپس شیخ آقا بزرگ از نجف در ماه رجب سال ۱۳۸۳، اجازه‌ای کتبی برای آقای حکیمی نوشت و فرستاد .
با صدور این اجازه کتبی و ذکر لقب «الاستاذ المحقّق» از سوی علاّمه آقا بزرگ تهرانی (ره) و پس از آن، «العلامة الجلیل» از طرف علاّمه امینی (ره) درباره او، مهر صحت بر وسعت فضل و کمالات آقای حکیمی گذاشته شد.»
« در سال 1375 شمسي كتابي تحت عنوان مكتب تفكيك چاپ و منتشر شد كه برخي از بخشهاي آن نيز قبلاً در مجله‌ي كيهان فرهنگي انتشار يافته و مورد علاقه بسياري از خوانندگان آن مجله قرار گرفته بود. نويسنده‌ي اين كتاب محمدرضا حكيمي از طرفداران سرسخت و علاقه‌مندان جدّي اين جريان فكري شناخته مي‌شود. وي در محضر بسياري از علماي مكتب تفكيك درس خوانده و از دانش آنان بهره گرفته است.
اصطلاح « مكتب تفكيك » با انتشار كتاب محمدرضا حكيمي كه تحت همين عنوان تأليف شده بيشتر مطرح گشت و مورد توجه قرار گرفت. او در اين كتاب چنين ادعا مي‌كند كه:
«واژه تفكيك را اينجانب از سالها پيش درباره‌ي اين مكتب پيشنهاد كردم و به كار بردم و امروز اصطلاح شده و معروف گشته است. در اينجا بايد از باب توضيح بيفزايم كه اين مكتب به جز جداسازي سه جريان شناختي از يكديگر بُعد ديگري نيز دارد و آن بيان معارف ناب و سره‌ي قرآني است، بدون هيچ‌گونه امتزاجي و التقاطي و خلطي و تأويلي، از نوع تأويلهايي كه مي‌دانيم و همين خود جوهر غايي اين مكتب است.»
محمدرضا حكيمي پس ازيك سلسله توضيحات ديگركه ذكرآن دراينجا ضروري به نظر نمي‌رسد مي‌گويد:
پس بيان معارف قرآني در مكتب تفكيك جزء عناصر اصلي است بلكه اصلي‌ترين عنصر است و استاد ما رضوان‌اللّه عليه (يعني حاج شيخ مجتبي قزويني) دوره‌ي كتابي را كه در اين مقصود از نوع تأليف عام اهل اين مكتب نوشت بيان‌الفرقان ناميد به معني تشريح تفاوت و تبيين فرق و فاصله ميان سه مشرب و مكتب معروف و او در بيان‌الفرقان نمي‌خواست كتابي فلسفي و عرفاني بنويسد... بلكه درصدد بود تا به قدر ضرورت به مطالب اشاره كند و سپس مباني معارف قرآني را تشريح نمايد و بدين‌گونه نام «مكتب تفكيك» از تعبير تداعي‌گر «بيان‌الفرقا» نيز الهام يافته است.
محمدرضا حكيمي در جاي ديگر اين كتاب، از اين هم روشن‌تر و صريح‌تر سخن گفته و ادّعا كرده است كه «مكتب تفكيك» مساوي و معادل با اسلام است. به اين ترتيب آنچه با «مكتب تفكيك» مطابق نباشد با اسلام نيز منطبق نخواهد بود. عين عبارت او در اين باب چنين است:
«... بدين‌گونه واقعيت جريان تفكيك امري است مساوي با خود اسلام و ظهور آن يعني قرآن و حديث و سنّت معارف قرآن و تعاليم اهل بيت(ع) و خلاصه هرچه از ثقلين استفاده شود بدون هيچ‌گونه اقتباس از كسي و مكتبي و بدون هيچ‌گونه نيازي به انديشه‌ها و نحله‌اي همين و لاغير. و اين مقتضاي شناخت اخلاقي و قرآني مستقل است كه به سائقه فطرت و بر شالوده‌ي گردشهاي ايماني در گروندگان وجود دارد. »
«پس از انتخاب حکیمی به عنوان یکی از اساتید برگزیده برای خدمت پنجاه ساله به علوم انسانی در جشنواره فارابی (آذر ۸۸) وی رد پذیرش این عنوان و جایزه را طی پیامی اعتراضی اعلام کرد. در قسمتی از این پیام آمده‌است .
همان گونه که پیشتر هم یادآور شده‌ام، بار دیگر تأکید می‌کنم که تا هنگامی که در جامعه ما فقر و محرومیت مرئی و نامرئی بیداد می‌کند، برگزاری چنین جشنواره‌هایی از نظر اینجانب در اولویت نیست. در این جشنواره از فاضلان و استادانی، به نام خدمت ۵۰ ساله به علوم انسانی تجلیل شده‌است. پرسش این است آیا این علوم برای ثبت در کتاب‌ها و در دنیای ذهنیت است یا برای خدمت به انسان و حفظ حقوق انسان و پاسداری از کرامت انسان است در واقعیت خارجی و عینیت؟...»
برای اقای حکیمی، حمایت از مقاومت مردم فلسطین یک اصل بود؛ او در سال ۱۳۹۳ش، بخشی از حقالتألیف «الحیات» را به مبارزان فلسطینی اختصاص داد و آن را در وصیت‌نامه خود ثبت کرد. محمدرضا حکیمی در سال ۱۳۸۷ش و پس از تهاجم رژیم صهیونیستی به غزه، مقاله‌ای بلند با عنوان «عاشورا – غزه» به رشته تحریر درآورد و در آن به حمایت از ملت مظلوم فلسطین پرداخت.
حکیمی پس از انتقاداتی که درباره متن برخی از آثار شادروان دکتر شریعتی داشت ، شریعتی در نوشته ای به استاد محمدرضا حکیمی مبنی بر «نقد و اصلاح» آثارش را کاری بجا دانسته‌است. زنده‌یاد دکتر علی شریعتی در نامه خود به استاد محمدرضا حکیمی، در آذرماه ۱۳۵۵، می‌نویسد: «آنچه از من نشر یافته، به دلیل نبودن امکانات و کم بودن فرصت، خام و عجولانه و پر‌غلط و بد‌چاپ شده است و تمامی آن را نه به عنوان کارهای علمی تحقیقی که فریادهایی از سر درد، نشانه‌هایی از یک راه، نگاه‌هایی برای بیداری، ارائه طریق، طرح‌هایی کلی از یک مکتب، یک دعوت، جهات و ایده‌ها و بالاخره، نوعی بسیج فکری و روحی در جامعه باید تلقی کرد. آن هم در شرایط تبعید، فشار، توطئه، فرصت گذرا و حالتی که هر لحظه‌اش انتظار فاجعه‌ای می‌رفت؛ آن‌ها همه باید تجدید‌نظر شود، از نظر علمی غنی شود و خورشت بخورد، غلط‌گیری معنوی و لفظی و چاپی شود. اینک، من همه این‌ها را که ثمره عمر من و عشق من است و تمام هستی‌ام و همه اندوخته‌ام و میراثم را با این وصیت شرعی، یک‌جا، به دست شما می‌سپارم و با آن‌ها هر کاری که می‌خواهی بکن.»
از او بیش از 50 کتاب باقی مانده است از جمله «الحیاة»، «خورشید مغرب»، «عقل سرخ»، «عاشورا: مظلومیتی مضاعف»، «شیخ آقا بزرگ تهرانی»، «تفسیر آفتاب» و «فریاد روزها».
یادش گرامی باد
