کنار نهادن مذاکره با رژیم ولایت فقیه در مورد سرنگون سازی تروریستی هواپیمای اوکراینی توسط ۴ کشور قربانی
رادیو فردا: در آستانه دومین سالگرد سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراین، گروه همکاری کشورهای درگیر، رسماً اعلام کرد که از مذاکره با ایران دست شسته و از این پس پروندۀ مرگ قربانیان را از طرق بین المللی پیگیری خواهد کرد.حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن خانواده‌های جان باختگان پرواز ۷۵۲، در روز ۲۶ آذرماه به مقام های حکومت ایران هشدار داده بود که ٢٠ روز تا ارجاع پروندۀ شلیک به هواپیمای اوکراینی به سازمان هوانوردی بین المللی، ایکائو، فرصت دارند.
یک روز پیشتر، ۴ کشور کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا اعلام کرده بودند که به ایران گفته اند تا ۱۵ دی ماه فرصت دارد به سؤالات مربوط به سرنگونی هواپیمای اوکراینی پاسخ دهد، وگرنه این گروه ،سایر اقدامات را مدنظر قرار خواهد داد.
حال همین ۴ کشور در بیانیه ای رسمی که روز پنجشنبه، ۱۶ دی ماه، منتشر شد، اعلام کرده اند که از هر گونه تلاش برای مذاکره با ایران در این زمینه، دست شسته اند.
آنها در این بیانیه می گویند: «به رغم تمام تلاش ها در ٢ سال گذشته برای حل این مسئله از طریق مذاکره، گروه همکاری به نتیجه رسیده است که تلاش بیشتر برای مذاکره با ایران ... بی فایده است».
به گزارش خبرگزاری رویترز، آنها در ادامه تأکید می کنند که از این پس، بر حل مسئله از طریق قوانین بین‌الملل تمرکز خواهند کرد، اما به جزئیات دیگری در این زمینه اشاره نمی کنند.
پرواز پی اس ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین، بامداد ۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۸ به فاصلۀ کوتاهی پس از پرواز از فرودگاه بین المللی تهران با شلیک ٢ موشک پدافند سپاه پاسداران، سرنگون شد و تمامی ۱۷۶ سرنشین آن، از جمله ۱۶۴ ایرانی، جان باختند.
جمهوری اسلامی پس از ٣ روز تمام پنهان کاری و اظهارات متناقض و خلاف واقع، سرانجام اذعان کرد که پدافند ضد هوایی سپاه به این هواپیمای مسافربری شلیک کرده، اما دلیل شلیک، «خطای انسانی» است.
اوکراین، کانادا و برخی ناظران می گویند، این ادعا را قبول ندارند و حکومت ایران در حال لاپوشانی دلایل اصلی این ماجرا است.
در گزارش کمیته حقیقت یاب انجمن خانواده های جان باختگان هواپیمای اوکراینی نیز به شواهد بحث برانگیزی، همچون «عامدانه باز گذاشتن فضای هوایی کشور در شرایط خطیر جنگی»، «تغییر مسیر پروازهای دیگر»، «انهدام کامل وسایل الکترونیکی مسافران» و «تأخیر مشکوک ۵۷ دقیقه ای در پرواز و تخلیۀ برخی از مسافران» اشاره شده است، مسائلی که مقامات جمهوری اسلامی هنوز به آنها پاسخ نداده اند.
در همین حال، در داخل ایران، بر اساس ابلاغیۀ دادسرای نظامی تهران که ۶۰۰ روز بعد از سرنگونی هواپیما در اختیار خانواده های شاکی در ایران قرار گرفت، برای همۀ متهمان اصلی و رده بالای پرونده، قرار منع تعقیب صادر شده است، اقدامی که مورد اعتراض گسترده قرار گرفته است.
در مقابل دادگاه عالی استان انتاریو در کانادا روز دوشنبه هفته جاری طی حکمی اعلام کرد که ساقط شدن این هواپیما «اقدامی تروریستی و عمدی» بوده است.
این دادگاه بر اساس شکایت ۶ نفر از بازماندگان قربانیان پرواز پی اس۷۵۲ برگزار شده بود و جمهوری اسلامی ایران را به پرداخت ۱۰۷ میلیون دلار کانادا غرامت به این افراد محکوم کرد.
علاوه بر اتباع ایران، شهروندانی از کشورهای افغانستان، آلمان، کانادا، اوکراین، بریتانیا و سوئد نیز مسافران هواپیمای یاد شده بودند.
***
سالگرد سرنگون سازی هواپیمای مسافربری پی اس ۷۵۲ اوکراینی توسط سپاه پاسداران
بی بی سی: در آستانه دومین سالگرد شلیک موشک سپاه پاسداران به هواپیمای مسافربری پی اس ۷۵۲، گروهی از فعالان سیاسی و مدنی، هنرمندان و کاربران شبکه های اجتماعی، به اشکال مختلف با خانواده های سرنشینان این هواپیما همدردی کردند و یاد کشته شدگان را گرامی داشتند.
در روز ۱۸ دی ماه سال ۹۸ (هشتم ژانویه ۲۰۲۰)، تمامی ۱۷۶ سرنشین این هواپیما که به "هواپیمای اوکراینی" معروف شد، در اثر شلیک دو موشک زمین به هوای پدافند سپاه پاسداران کشته شدند. نفر ۱۷۷ ام کودک ٧ ماهه ای بود که پیش از آمدن به دنیا، از دنیا رفت.
این پرواز به شرکت هواپیمایی بین‌المللی اوکراین تعلق داشت.
خانواده های بازماندگان می گویند که بعد از گذشت ٢ سال به شکایت های آنها رسیدگی نشده و هیچ یک از کسانی که "متهمان اصلی" این اتفاق هستند، محاکمه نشده اند.
اما وزارت خارجه ایران، روز جمعه در واکنش به موج همدردی و اعتراض های یک هفته اخیر، با صدور اطلاعیه ای از عملکرد جمهوری اسلامی در این زمینه دفاع کرد. در این اطلاعیه آمده که جمهوری اسلامی "فرآیند رسیدگی کیفری و قضائی را انجام داده است."
این در حالی است که در شهریور ماه، انجمن جان باختگان پرواز پی اس ۷۵۲، با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد که برای متهمان اصلی این پرونده، از جمله سپاه پاسداران، شورای عالی امنیت ملی و همچنین فرماندهان مسئول، مانند حسین سلامی (فرمانده سپاه) ، امیر علی حاجی زاده (فرمانده نیروی هوافضای سپاه) و علی عابد زاده (رئیس وقت سازمان هواپیمایی)، قرار منع تعقیب صادر شده است.
کمی بعد برخی خبرگزاری های داخلی به نقل از منابعی که نامشان فاش نشد، این بیانیه را تکذیب کردند. اما در عین حال نام این سازمان ها و اشخاص در جلسات دادگاهی که در این ارتباط برگزار شد، به عنوان متهم در پرونده ذکر نشد.
در جریان این دادگاه ها، خانواده های بازماندگان که برخی شان از سوی مقام های امنیتی تحت فشار نیز قرار گرفته بودند، در برابر محل برگزاری آن تجمع کردند و با شعارهایی مخالفتشان را با روند دادرسی پرونده بیان کردند.
با این حال، روز جمعه همچنین کاظم صدیقی، از روحانیونی که سمت های گوناگونی دارد، در سخنرانی نماز جمعه گفت که خانواده های بازماندگان، "بسیار نجیب، اصیل و بدهکار شهدا و انقلاب بودند و دشمن را مایوس کردند".
این در حالی است که گروه بزرگی از خانواده های جان باختگان در ٢ سال گذشته با راه اندازی کارزاری بین المللی در تلاش اند تا جزئیات دقیق این اتفاق علنی شود و همۀ عاملان آن، شناسایی و در یک دادگاه مستقل و بین المللی محاکمه شوند.
در ویدئوهایی که از اعتراض خانواده ها در برابر یکی از جلسات دادگاه در تهران منتشر شد نیز، شعارهایی از جمله "مرگ بر جمهوری اسلامی، مرگ بر جنایتکاران، مرگ بر سپاه پاسداران، حقیقت عدالت، مرگ بر حاجی زاده، مرگ بر سلامی، مرگ بر باقری، مرگ بر خامنه ای"، شنیده می شدند.
من هم شمعی روشن خواهم کرد:
موج اخیر همدردی با بازماندگان و همچنین گرامیداشت یاد قربانیان، از حدود یک هفته پیش با استفاده از هشتگ "من هم شمعی روشن خواهم کرد" در شبکه های اجتماعی توییتر و اینستاگرام آغاز شد.
این هشتگ خیلی زود، با استقبال گروهی از کاربران شبکه های اجتماعی قرار گرفت.
در یکی از آخرین پیام ها در این ارتباط، ناهید شیر پیشه، مادر پویا بختیاری که در جریان اعتراض های آبان ۹۸ کشته شد، با انتشار ویدئویی در اینستاگرام، با خانواده های بازماندگان ابراز همدردی کرد.
