نگاهی به معظل خشکسالی و رشد زیاد جمعیت در خاورمیانه - ۱۲ از ۱۷ کشور تحت فشار آب در جهان در خارومیانه
خاورمیانه یکی از آسیب پذیرترین مناطق از نظر تغییرات اقلیمی است. تصاویر ماهواره ای نظامی ایالات متحده امریکا، به وضوح این چالش را نشان می دهد که در طول دهه ها تغییرات زیادی کرده است.به گزارش ایلنا از خبرگزاری نشنال؛ مطالعه توسط مؤسسه منابع جهانی در سال ۲۰۱۹ نشان داد که ۱۲ کشور از ۱۷ کشور تحت فشار آب در جهان در خارومیانه هستند. این موضوع فشار جمعیتی را برجسته می کند که توسط شاخص دولت شکننده که به عنوان «فشار بر دولت ناشی از خود جمعیت یا محیط اطراف آن» تعریف شده است. برخی از این کشورها، از جمله یمن، سوریه و عراق با کمبود آب، تغییرات آب و هوایی، جنگ و سوء مدیریت مواجه هستند که مجموعاً بحرانی چند جانبه ایجاد می کند و تأثیر خشکسالی و بیابان زایی را تشدید می کند.
همچنین رشد سریع جمعیت این مشکل را افزایش داده است و حتی کشورهایی که مستقیماً تحت تأثیر جنگ قرار نگرفته اند، مانند اردن و عربستان سعودی برای حفظ امنیت آب با چالش روبرو هستند.
تصاویر مرکز فناوری های فضایی پیشرفته ایالات متحده امریکا، تغییرات زیاد منطقه از دهه ۱۹۷۰ را نشان می دهند. جمعیت خاورمیانه حدود ۱۲۰ میلیون تخمین زده می شد، حالا بر اساس برآورد بانک جهانی جمعیت این منطقه در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۴۲۰ میلیون نفر افزایش یافته و در صورت ادامۀ روندهای جمعیتی فعلی، تا سال ۲۰۵۰، از ۷۰۰ میلیون نفر عبور خواهد کرد.
مقایسه تصاویر پیشین با تصاویر ماهواره ای اخیر، تغییرات کاربری زمین را در این افزایش جمعیتی نشان می دهد. در تصویری که در سال ۱۹۶۹ از عربستان سعودی گرفته شدند، فرودگاه بین المللی شاهزاده نایف بن عبدالعزیز که در سال ۱۹۶۴ ساخته شده است، به سختی در مرکز عکس قابل مشاهده است، اکنون با روستاهای جدید، دانشگاه و زمین های دایره ای متمایز آبیاری محور تغییر شکل داده است. تصاویری از چنین توسعه ای که در محیط های خشک پدیدار می شوند، به چالش های پیش رو برای استراتژی های ملی آب اشاره می کنند و نشان می دهند که چه چیزی برای این جوامع در معرض خطر آینده با کاهش منابع آب قرار دارد.
در مورد عراق و اردن، راهبرد ملی نیازمند ترمیم زیرساخت های قدیمی و سرمایه گذاری در روش های آبیاری کارآمدتر است.
جواد البکری، استاد کشاورزی در دانشگاه اردن، می گوید که کاهش زیاد سهمیه آب برای کشاورزان، علاوه بر برداشت های بد در سال ۲۰۲۱، به طور قابل توجهی بر عملکرد امسال تأثیر می گذارد.
وی پیشنهاد می کند که دولت [اردن] باید مجوز آب زیرزمینی را در شمال، یعنی دره اردن، یکی از مناطق کشاورزی اصلی کشور را صادر کند. اردن بیش از نیمی از آب خود را از سفره های زیرزمینی دریافت می کند، اما برخی کارشناسان ترس تخلیه آن را دارند.
البکری معتقد است که گزینه کمی وجود دارد. وی به نشنال گفت: برخی چاه ها باید برای جبران کسری آب حفر شوند. برای کاهش رقابت برای آب بین بخش های کشاورزی، خانگی و صنعتی، تمرکز بر بازیافت فاضلاب و تعمیر یا جایگزینی زیرساخت های قدیمی و نشتی متمرکز شده است. تولیدات کشاورزی نیمی از منابع آبی اردن را مصرف و در عین حال ۵ درصد در تولید ناخالص داخلی و ۶ درصد به صادرات کمک می کند.
اتحادیه اروپا سال گذشته اعلام کرد که منطقه زرقاء امان ۶۰ میلیون یورو (۶۳ میلیون دلار) کمک مالی و وام برای ساخت تصفیه خانه فاضلاب پیشرفته دریافت خواهد کرد. این علاوه بر یک پروژه نزدیک به ۳۰۰ میلیون دلاری است که توسط آژانس کمک رسانی ایالات متحده امریکا برای بهبود تصفیه و کارایی آب در زرقا تأمین شده است که طی پنج سال در سال ۲۰۱۶ تکمیل شد.
