کارشناس طرح تعادل‌‌‌بخشی آب‌‌‌های زیرزمینی شرکت آب منطقه‌‌‌ای تهران با بیان اینکه منابع آب زیرزمینی، جزو منابع استراتژیک هستند که در مواقع اضطراری می‌‌‌توانند آثار خشکسالی یا کم‌‌‌آبی را تقلیل دهند، گفت: طی چند دهه گذشته به دلیل خشکسالی، پدیده تغییر اقلیم و نیز پیشرفت تکنولوژی در بهره‌‌‌گیری از فناوری حفرچاه و پمپاژ، میزان بهره‌‌‌برداری از آب‌‌‌های زیرزمینی در دشت‌‌‌های مختلف کشور روند صعودی به خود گرفته است؛ به نحوی که با توجه به آمار ثبت‌‌‌شده در وزارت نیرو از روند افت تراز آب زیرزمینی و برآورد کسری حجم آبخوان‌‌‌های کشور، از اوایل دهه ۵۰ شمسی مازاد برداشت از آبخوان‌‌‌های کشور شروع شده و این روند از اوایل دهه ۷۰ شمسی شدت یافته و تقریبا هر سال بیشتر شده است که بر اثر این مازاد برداشت، میزان کسری تجمعی مخازن آب زیرزمینی کشور در سال ۱۴۰۰ به ۱۴۳میلیارد مترمکعب رسید.

به گزارش «ایلنا»، رامین احمدیان با اشاره به وضعیت وابستگی استان‌‌‌های کشور به آب‌‌‌های زیرزمینی افزود: براساس آمار و ارقام موجود هم‌اکنون ۵۵‌درصد از ۹۸میلیارد مترمکعب آبی که به صورت سالانه در کشور به مصرف می‌‌‌رسد، از طریق چاه‌‌‌ها و قنات‌‌‌ها (منابع آب زیرزمینی) تامین می‌شود که ۸۵‌درصد از آب استحصال‌شده از سفره‌‌‌های آب زیرزمینی، مربوط به چاه‌‌‌های مجاز فعال است؛ وضعیتی که تداوم آن خسارت‌‌‌های جبران‌‌‌ناپذیری را برای کشور در پی خواهد داشت.

این کارشناس حوزه آب، کاهش مقاومت خاک را از دیگر اثرات افت منابع آب زیرزمینی دانست و افزود: حفر بی‌‌‌رویه‌‌ چاه‌‌‌های عمیق، سبب افت سطح آب زیرزمینی می‌شود که یکی از مهم‌ترین مسائل ناشی از آن نابودی پوشش گیاهی دشت‌‌‌هاست که آب موردنیاز خود را از رطوبت موجود در زمین می‌‌‌گیرند. بر اثر نابودی این پوشش گیاهی و از بین رفتن رطوبت سطحی زمین، ذرات خاک نسبت به آستانه باد کمتری از سطح جدا شده و به صورت ذرات گردوغبار در هوا پخش خواهند شد.احمدیان بیان کرد: آمارهای رسمی نشان می‌دهد که هم‌اکنون از ۶۰۹محدوده مطالعاتی آبخوان، ۴۱۰محدوده وارد وضعیت ممنوعه و ممنوعه بحرانی شده‌‌‌‌‌‌اند و عملا امکان توسعه بهره‌‌‌برداری منابع آب، دیگر در آنها وجود ندارد.

وی ادامه داد: پدیده فرونشست زمین در بسیاری از نقاط جهان ثبت و گزارش شده است که شمار آنها به بیش از ۱۵۰کشور جهان می‌رسد. این موضوع با توجه به اینکه به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل برداشت بی‌‌‌رویه از منابع آب زیرزمینی است خود باعث به وجود آمدن خسارت‌‌‌ها و پیامدهای ثانویه‌‌‌ای بر اثر فرونشست از قبیل آسیب به زیرساخت‌‌‌ها و تاسیسات زیربنایی یک دشت خواهد شد.احمدیان به از بین رفتن قابلیت احیای سفره آب زیرزمینی نیز اشاره و اظهار کرد: برداشت بیش از حد از منابع آب و پایین رفتن سطح آب در این سفره‌‌‌ها به‌عنوان یک عامل ثانویه مهم پمپاژ منابع آب از چاه‌‌‌های بهره‌‌‌برداری از سطح سفره‌‌‌های یک دشت است که این موضوع می‌‌‌تواند بخش زیادی از پتانسیل ذخیره آب‌‌‌های زیرزمینی بسیاری از سفره‌‌‌های آب را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهد که استخراج طولانی‌‌‌مدت آب زیرزمینی و در نتیجه افت سطح زیرزمینی حاصل از آن، باعث تراکم دائمی لایه‌‌‌های رسوبی دانه‌‌‌ریز (سیلت و رس) می‌شود. تنها روش شناخته‌‌‌شده برای جلوگیری از این شرایط، کاهش پمپاژ آب‌‌‌های زیرزمینی است که با توجه به اینکه مالکیت این چاه‌‌‌های آب در اختیار مردم است، اجرای آن بسیار دشوار است.

fShare

Tweet